Wielka Brytania planuje kolejną podwyżkę płacy minimalnej do 12,70 GBP za godzinę

Wzrost płacy minimalnej do 12,70 funta za godzinę od 2026 roku może zmienić rynek pracy w Wielkiej Brytanii i wpłynąć na decyzje młodych ludzi dotyczące studiów.

Brytyjskie media gospodarcze donoszą, że kanclerz skarbu Rachel Reeves planuje w swoim nadchodzącym budżecie ogłosić kolejną dużą podwyżkę płacy minimalnej.

Propozycja zakłada wzrost National Living Wage (NLW) – czyli krajowej płacy minimalnej dla osób powyżej 21 roku życia – o 4%, do poziomu 12,70 funta za godzinę od kwietnia 2026 roku.

To oznaczałoby, że osoba pracująca na pełny etat (40 godzin tygodniowo) zarabiałaby rocznie około 26 416 funtów.

Wyższe koszty dla pracodawców i utrata miejsc pracy

W tym samym czasie wzrosły składki National Insurance, a próg ich naliczania został obniżony, co podniosło całkowite koszty zatrudnienia.

Według danych z rynku pracy liczba zatrudnionych na etatach spadła o 115 000 osób między sierpniem 2024 a sierpniem 2025 roku.

Najbardziej ucierpiały sektory o niskich marżach, jak gastronomia i hotelarstwo, które już wcześniej borykały się z niedoborem pracowników i rosnącymi kosztami operacyjnymi. Ekonomiści ostrzegają, że dalszy wzrost NLW może dodatkowo zwiększyć presję inflacyjną w 2026 roku.

Nowa płaca minimalna a absolwenci uczelni

Jeden z brytyjskich dyrektorów cytowany przez gazetę zapytał retorycznie: „Po co młodzi ludzie mieliby zaciągać 45 000 funtów długu studenckiego, skoro mogą zarabiać podobnie, pracując w supermarkecie?”.

To zjawisko może podważyć sens powszechnego przekonania, że studia wyższe gwarantują lepszą pracę i wyższe zarobki.

Właśnie ta idea stała u podstaw decyzji rządu Tony’ego Blaira z 1999 roku o zwiększeniu odsetka studentów – jego celem było, aby połowa absolwentów szkół średnich kontynuowała naukę na uniwersytecie. Cel ten udało się osiągnąć w 2019 roku.

Długi studenckie kontra realne dochody

Czesne, które początkowo wynosiło 1 000 funtów rocznie, wzrosło do 9 535 funtów w Anglii. W Walii i Irlandii Północnej są one nieco niższe, a w Szkocji studenci miejscowi nie płacą za naukę w ogóle.

W efekcie osoba z dyplomem, zarabiająca tyle samo co pracownik otrzymujący płacę minimalną, będzie miała mniejsze wynagrodzenie netto – właśnie z powodu obowiązku spłaty długu studenckiego.

Mniej ofert pracy dla absolwentów

To rodzi pytanie, czy młodzi Brytyjczycy nie zaczną częściej wybierać inne ścieżki rozwoju – np. szkolenia zawodowe, rzemiosło lub własną działalność gospodarczą.

Nowe podejście rządu Keira Starmera

Rząd chce, aby do 25. roku życia dwie trzecie młodych ludzi miało ukończone studia, szkolenie zawodowe lub tzw. „złoty standard” praktyk – kończących się kwalifikacją techniczną.

Po latach cięć w edukacji zawodowej wiele szkół technicznych zostało zamkniętych, a wprowadzenie w 2017 roku tzw. apprenticeship levy – podatku 0,5% od dużych firm na rzecz kształcenia praktycznego – nie przyniosło oczekiwanych efektów. Liczba uczniów na praktykach spadła o jedną trzecią od 2015 roku, a w zawodach inżynierskich nawet o 40%.

Studia nadal się opłacają, choć mniej niż kiedyś

Również dane z Policy Institute przy King’s College London i think tanku Resolution Foundation pokazują, że tzw. „premia za dyplom” wciąż istnieje. Mężczyźni z wyższym wykształceniem zarabiają w ciągu życia średnio o 280 000 funtów więcej niż gdyby nie studiowali, a kobiety o około 190 000 funtów więcej – po odliczeniu podatków i spłat pożyczek studenckich.

Co dalej z brytyjskim rynkiem pracy

Może to przynieść korzyści pracownikom nisko opłacanym, ale jednocześnie stanowić wyzwanie dla firm o ograniczonych marżach i uczelni, które już teraz borykają się z problemami finansowymi.

W dłuższej perspektywie zrównanie płacy minimalnej z wynagrodzeniami początkowymi absolwentów może zmienić sposób, w jaki młodzi Brytyjczycy postrzegają wartość studiów i ścieżki zawodowe – co może być jednym z największych społeczno-ekonomicznych skutków nadchodzącej podwyżki.