Wielka Brytania szykuje największą od dekad reformę Universal Credit, która zmieni zasady wsparcia dla milionów gospodarstw domowych.

Reforma systemu świadczeń w Wielkiej Brytanii nabiera realnego kształtu, ponieważ to właśnie od kwietnia 2026 roku zacznie obowiązywać kluczowy pakiet zmian przewidzianych w Universal Credit Act 2025.

Ustawa, która niedawno uzyskała zgodę królewską, wprowadza największe korekty systemu od ponad czterech dekad. DWP podkreśla, że celem jest przywrócenie równowagi pomiędzy podstawową częścią Universal Credit a dodatkiem zdrowotnym, który z czasem stał się dominującym elementem wypłaty.

Wielka Brytania zaznacza, że zmiany mają jednocześnie chronić osoby w najpoważniejszej sytuacji zdrowotnej i ograniczyć zjawisko zależności od świadczeń tam, gdzie możliwy jest powrót do pracy. Jednocześnie rząd obiecuje wzmocnienie wsparcia dla osób, które chcą spróbować podjąć zatrudnienie, ale obawiają się utraty zasiłków.

Najważniejsze decyzje zaczynają wchodzić w życie od kwietnia 2026, a kolejne korekty będą rozłożone na następne lata aż do roku 2029/2030.

Najważniejsze zmiany Universal Credit od kwietnia 2026

Wszystkie kluczowe założenia ustawy zaczynają obowiązywać właśnie od tego momentu, dlatego od kwietnia przyszłego roku system Universal Credit funkcjonować będzie już na nowych zasadach.

DWP wskazuje, że reforma ma jednocześnie zwiększyć bezpieczeństwo finansowe gospodarstw domowych oraz ograniczyć sytuacje, w których bardziej opłaca się pozostawać poza rynkiem pracy.

Obniżenie dodatku zdrowotnego dla nowych wnioskodawców

Jednym z najważniejszych elementów reformy jest zmniejszenie wysokości zdrowotnego dodatku Universal Credit dla nowych osób, które po raz pierwszy złożą wniosek od kwietnia 2026 roku. Dodatek ten będzie wynosił 50 funtów tygodniowo.

Według DWP ta zmiana ma ograniczyć „perwersyjne zachęty”, czyli sytuacje, w których wyższy dodatek zdrowotny stawał się powodem do deklarowania niezdolności do pracy, nawet gdy realnie istniała możliwość podjęcia zatrudnienia.

Co istotne, osoby już pobierające dodatek zdrowotny nie zostaną objęte obniżką.

Stały wzrost podstawowej stawki Universal Credit do 2029/2030

Choć sama podwyżka nie rozpoczyna się od kwietnia 2026, to właśnie od tego roku system zacznie działać w nowej formule, a wzrost standardowej stawki Universal Credit będzie kontynuowany przez cztery kolejne lata — zawsze powyżej inflacji.

DWP szacuje, że dla samotnej osoby w wieku od 25 lat podwyżka osiągnie 725 funtów rocznie do 2029/2030. Według Institute for Fiscal Studies to najwyższy realny wzrost głównego świadczenia od 1980 roku.

Ochrona dla osób z najcięższymi, trwałymi schorzeniami

Od kwietnia 2026 roku wprowadzona zostanie pełna ochrona dla najbardziej wrażliwych grup. Oznacza to, że:

• około 200 tys. osób spełniających Severe Conditions Criteria,
• osoby z 12 miesiącami życia w ramach Special Rules for End of Life (SREL),
• oraz wszyscy aktualni odbiorcy dodatku zdrowotnego

— zachowają wyższą stawkę dodatku zdrowotnego, a ich świadczenia będą corocznie rosnąć przynajmniej zgodnie z inflacją od roku 2026/2027.

DWP podkreśla, że celem zmian jest „zapewnienie godności i bezpieczeństwa” osobom, które nie mają szans na poprawę stanu zdrowia.

„Right to Try Guarantee” – prawo do pracy bez ryzyka utraty wsparcia

Także od kwietnia 2026 osoby pobierające świadczenia z tytułu choroby lub niepełnosprawności zyskają prawo do spróbowania pracy bez obaw, że jakakolwiek forma aktywności zawodowej spowoduje utratę dodatku zdrowotnego lub konieczność natychmiastowej ponownej oceny.

Prawo to obejmuje m.in. osoby, które zaczynają wracać do zdrowia i chcą sprawdzić swoje możliwości na rynku pracy bez ryzyka utraty stabilności finansowej.

Nowy przegląd systemu PIP i dodatkowe wsparcie

W kwietniu 2026 roku rozpocznie się również proces pogłębionego przeglądu zasad przyznawania Personal Independence Payment (PIP). Na jego czele stanie minister ds. niepełnosprawności Sir Stephen Timms. Przegląd ma być współtworzony z osobami z niepełnosprawnościami, ekspertami, organizacjami społecznymi i parlamentarzystami.

Równolegle rząd przeznacza 3,8 miliarda funtów na wsparcie dla chorych i niepełnosprawnych, obejmujące m.in. programy zatrudnienia, doradztwa i rozwoju umiejętności. Jednym z kluczowych projektów jest Connect to Work, zapewniający indywidualne wsparcie w momencie, gdy beneficjent poczuje się gotowy do powrotu na rynek pracy.

Krytyka zmian i obawy ekspertów

Organizacje społeczne podkreślają, że zmniejszenie dodatku zdrowotnego dla nowych wnioskodawców może mieć dotkliwe skutki. Thomas Lawson, dyrektor organizacji Turn2us, ostrzega, że od kwietnia 2026 nowi chorzy będą otrzymywać miesięcznie ponad 200 funtów mniej niż dotychczas.

Wskazuje, że może to prowadzić do wzrostu ubóstwa, szczególnie wśród osób, które nagle tracą zdrowie i nie są w stanie pracować. Podkreśla, że choroba nie powinna prowadzić do głodu czy utraty mieszkania w kraju tak zamożnym jak Wielka Brytania.

Kiedy zmiany zaczną obowiązywać i co obejmą od kwietnia 2026

Od kwietnia 2026 roku zacznie obowiązywać zdecydowana większość reform, a kolejne korekty będą wprowadzane stopniowo w latach 2026–2030. Dotyczy to zarówno obniżki dodatku zdrowotnego, jak i pełnej ochrony dla osób z najcięższymi schorzeniami oraz wdrożenia zasady „Right to Try”.

Jeśli chcesz, mogę przygotować również wersję skróconą, infografikę tekstową albo listę zmian tylko dla nowych wnioskodawców od kwietnia 2026.

 
Dziękujemy za przeczytanie artykułu do końca! Zachęcamy do odwiedzenia naszego Facebooka, Twittera i YouTube. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.